Τον τελευταίο καιρό πολύς λόγος έχει ανακύψει για το ρόλο των ΜΜΕ και ιδιαίτερα της τηλεόρασης και το πρόβλημα που, εξώφθαλμα πλέον, αποτελούν για την ελληνική κοινωνία. Αφορμή ο πλήρης εκχυδαϊσμός της ιδιωτικής τηλεόρασης (οι διάφοροι brothers και bar είναι τα πιο εντυπωσιακά, όχι όμως και τα σοβαρότερα δείγματα…), τα πρόδηλα πολιτικά παιχνίδια, κυρίως αποπροσανατολιστικά, με τις ανόητες ή και ανώδυνες, τελικά, "αποκαλύψεις, και η απροκάλυπτη απόπειρα των φανερών ή μη καναλαρχών να παίξουν τον πρώτο πολιτικό ρόλο διαμεσολάβησης ανάμεσα στις εντολές των Ε.Ε., κυρίως, και των εντόπιων δυνάμεων στη χώρα, σε βάρος… των πολιτικών! Το αποτέλεσμα ήταν να ακούγονται πολλά για πλήρη ελευθερία, για …αυτοπεριορισμό, για κώδικες δεοντολογίας που ετοιμάζει το Υπουργείο Προπαγάνδας και για κάποια τάξη που πρέπει να επιβληθεί στο, ηθελημένο, χάος στο ραδιοτηλεοπτικό χώρο.

Η ίδια η πληροφορία είναι το πραγματικό πρόβλημα

Οι διάφορες λύσεις που προτείνονται, όπως η παρωδία του βασικού μετόχου που δε θα δικαιούται δοσοληψίες με το Δημόσιο και έτσι θα περιοριστούν οι πολιτικοί εκβιασμοί, οι θρυλούμενοι κώδικες δεοντολογίας ή το διοριζόμενο από το … κοινοβούλιο ΕΣΡ, μόνο θυμηδία προκαλούν. Και μόνο το γεγονός ότι ως βάση - κριτήριο για τον αριθμό των αδειών, πανελλήνιας ή τοπικής εμβέλειας, που θα (όταν και εάν) χορηγηθούν λαμβάνεται ο υπολογισμός της διαφημιστικής πίτας, δηλαδή πόσους σταθμούς και κανάλια μπορεί να συντηρεί η διαφήμιση (!) και η αποφυγή αναφοράς στις σχετικές εντολές της Ε.Ε. δείχνει το ποιόν των προβληματισμών και των προτεινόμενων λύσεων.

Είναι, πλέον, φανερό ότι το μέγιστο για την ίδια την επιβίωση της κοινωνίας ως τέτοιας, και όχι ως μάζας χειραγωγούμενης για αγορές και υποταγή, πρόβλημα της πληροφορίας, δηλ. της ποιότητας και ποσότητας, της αντικειμενικότητας των πομπών και του ελέγχου, που αποτελούν πλέον προϋποθέσεις για τη δημοκρατία, κανείς δεν το κουβεντιάζει, ούτε καν το αναφέρει. Και αυτό είναι κάτι λογικά αναμενόμενο. Παλιότερα υπήρχε η δυνατότητα, μέσω των όποιων πληροφοριών, να διαμορφώνονται απόψεις και να περιορίζεται μόνο ή και να εμποδίζεται, π.χ. επί χούντας, η δημοσιοποίησή τους. Σήμερα υπάρχει πρόβλημα στην ίδια την πρόσβαση στην πληροφορία. Και επειδή, ακόμη, ο σχηματισμός άποψης προϋποθέτει κατά το δυνατόν ολοκληρωμένο πολιτιστικά υποκείμενο, πώς αυτό μπορεί να επιτευχθεί όταν η κυριαρχία των ΜΜΕ στον πολιτιστικό τομέα οδηγεί σε παθητικούς δέκτες με διεγειρόμενα μόνο τα κατώτερα ένστικτα και με αποκλεισμό ικανοποίησης των βαθύτερων ανθρώπινων αναγκών;

Το πραγματικό πρόβλημα είναι, λοιπόν, ποιος χειρίζεται την πληροφορία αλλά και τον έλεγχο της κάθε εξουσίας και την ψυχαγωγία μέσω των ΜΜΕ.

Έχουν πραγματική πρόσβαση σ' αυτά οι πολίτες, ατομικά ή μέσω των διάφορων συσσωματώσεών τους ή θεσμών που πραγματικά ελέγχονται από αυτούς;

Με δεδομένη την αρνητική απάντηση στο ρητορικό αυτό ερώτημα, κάθε σοβαρός προβληματισμός στο τεράστιο αυτό ζήτημα της κοινωνίας μας, όπως άλλωστε και για κάθε άλλη, θα έπρεπε να πραγματεύεται τους τρόπους ώστε η απάντηση να γίνεται καταφατική και, φυσικά, πώς θα επιλύονται τα άλλα προβλήματα που θα ανέκυπταν, δηλ. της σοβαρής οικονομικής κάλυψης και του ελέγχου.

Τα ΜΜΕ όργανα χειραγώγησης και ανταγωνισμού

Δε θα περίμενε κανείς, βέβαια, τέτοια θέματα να απασχολούν τους σημερινούς ιθύνοντες ούτε, φυσικά, τους σημερινούς ιδιοκτήτες των μεγάλων τουλάχιστο, μη τοπικής εμβέλειας, Ραδιοτηλεοπτικών Μέσων. Ούτε, επίσης, τους αντίστοιχους στο λεγόμενο ελεύθερο κόσμο, όπου ανθούν, υποτίθεται, τα ανθρώπινα δικαιώματα και επομένως η Δημοκρατία. Εκεί η πληροφορία είναι, όπως και όλα τα άλλα αγαθά, υλικά, κοινωνικά και πνευματικά, κυρίως ένα απλό εμπόρευμα και ως τέτοιο αντιμετωπίζεται. Λόγω όμως και της ιδιάζουσας ουσίας και δύναμής της αντιμετωπίζεται και ως όπλο, ως το κατ' εξοχήν μέσο για προώθηση ευρύτερων στόχων και επομένως πέρα από την καθαρά εμπορική, δηλ. κερδοσκοπική, αντιμετώπισή της χρησιμοποιείται και ως μέσο προπαγάνδας, αποπροσανατολισμού και χειραγώγησης από τις άρχουσες ελίτ στις χώρες αυτές.

Αυτά ισχύουν και σε μας, μόνο που εδώ η εμπορική χρήση είναι εντελώς δευτερεύουσα. Κανένας ραδιοτηλεοπτικός σταθμός δεν είναι κερδοφόρος. ’λλη λοιπόν είναι η χρήση τους και η χρησιμότητά τους. Είναι, βέβαια, όργανα της ευρύτερης χειραγώγησης των πολιτών, αλλά ακόμη και αυτό δεν είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Ο κύριος λόγος, στη χώρα μας, που επενδύονται τόσο μεγάλα ποσά στα μέσα αυτά είναι αυτός της διαπλοκής, δηλ. της εξασφάλισης μέσω αυτών του μεγαλύτερου δυνατού μεριδίου της αγοράς, παραγγελιών, αναθέσεων, προμηθειών από τον ευρύτερο κρατικό τομέα, που ακόμη ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής Οικονομίας. Η απειλή αποκαλύψεων, η δυνατότητα επηρεασμού των πολιτών και γενικά οι πάσης φύσεως απειλούμενοι εκβιασμοί μέσω αυτών αποτελούν δύναμη τεράστια άσκησης εξουσίας, πλουτισμού και σκοταδισμού, δηλ. αφαίρεσης κάθε σχεδόν δυνατότητας έκφρασης της ανόθευτης λαϊκής βούλησης, της βούλησης που θα αποκάλυπτε και θα ακύρωνε τον μεταπρατισμό αυτών των δυνάμεων και τις οδηγίες για τους σκοπούς αυτούς της ίδιας της Ε.Ε.

Τι μπορεί να γίνει

Είναι φανερό σχεδόν σε όλους ότι όσο τα ΜΜΕ θα βρίσκονται στα χέρια αυτών που διαθέτουν μεγάλη οικονομική δύναμη, εν πολλοίς το μαύρο χρήμα, δε μπορεί να υπάρχει πραγματική Δημοκρατία. Και πολύ μικρό εμπόδιο θα αποτελεί για την ασυδοσία τους ο όποιος περιορισμός επιβληθεί στην ιδιοκτησία πολλών ταυτόχρονα μέσων, ή στη δήθεν απαγόρευση της δυνατότητας κατοχής μέσου και δοσοληψίας με το Δημόσιο. Η λύση, η πραγματική, θα ήταν η πλήρης κοινωνικοποίηση όλων ανεξαιρέτως των μέσων πληροφόρησης, ελέγχου, ψυχαγωγίας. Δε χρειάζεται ανάλυση, τώρα, του τι ακριβώς σημαίνει κάτι τέτοιο, αφού στις σημερινές συνθήκες αυτό, φυσικά, αποκλείεται. Είναι όμως ρεαλιστική απαίτηση, άρα και ρεαλιστικός πολιτικός αγώνας για την ικανοποίηση της, να ζητηθεί πλήρως και πραγματικός κοινωνικός έλεγχος πάνω σε όλα τα μέσα που είναι όργανα χειραγώγησης και συμμόρφωσης στις ντιρεκτίβες της Ε.Ε.. Κοινωνικός έλεγχος, όχι κρατικός. Μέσω φορέων που μπορεί να επηρεάζονται από τη λαϊκή θέληση, έστω και έμμεσα, και που θα συμμετέχουν κόμματα, συνδικαλισμός, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Πανεπιστήμια, ακόμη και εκκλησία, Σωματεία, Ενώσεις Δημοσιογράφων κλπ.

Και μέχρι τότε, μακριά από κάθε Μέσο που έχει τα σημερινά γνωρίσματα.